به گزارش روابط عمومي معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشكي بيرجند، كارشناس دارويي معاونت غذا و دارو بيرجند در خصوص بيماري آنفولانزا توضيحاتي بيان كرد كه مشروح آنها به شرح زير است:

 

آنفولانزا چيست؟

آنفولانزا يك عفونت ويروسي حاد است كه بيني، گلو و ريه ها را درگير مي كند و به آساني از فردي به فرد ديگر انتقال مي يابد. اين بيماري مي تواند عفونت هايي از خفيف تا شديد ايجاد كند. بيشتر افراد بدون عارضه و بدون مصرف دارو طي كمتر از دو هفته بهبود مي يابند اما برخي اوقات ممكن است عفونت هاي باكتريايي مانند عفونت گوش ها، سينوس ها، التهاب مجاري هوايي (برونشيت) و عفونت ريه ها (پنوموني) نيز اضافه شود كه مي تواند منجر به بستري شدن در بيمارستان و حتي مرگ بيمار شود.

آنفولانزا معمولا در پاييز و زمستان شايع مي شود فعاليت اين ويروس غالبا در مهرماه هر سال آغاز شده و در بازه زماني بين آذر تا بهمن ماه به اوج خود مي رسد. برخي اوقات ممكن است تا ارديبهشت ماه نيز ادامه يابد.

عامل ايجاد كننده آنفولانزا چيست؟

سه نوع ويروس آنفولانزاي نوع A، B و C وجود دارد. ويروس نوع A براساس دو پروتئين هماگلوتينين (H) و نورآمينيداز (N) كه در سطح ويروس وجود دارند به چندين subtype تقسيم مي شود. از پروتئين هماگلوتينين 18 نوع مختلف و از پروتئين نورآمينيداز 11 نوع مختلف وجود دارد. ويروس هاي نوع A و B بيماري را ايجاد مي كنند و ويروس نوع A معمولا عامل ايجاد كننده شيوع ساليانه آنفولانزا است. اين ويروس ها دائما در حال تغيير هستند و انواع جديدي از خود ايجاد مي كنند كه خصوصيات متفاوتي دارند. به همين دليل ساختمان ويروس از سالي به سال ديگر تغيير مي كند و واكسن ها بايد يراي اثربخشي تغيير يابند. نوع C ويروس آنفولانزا خيلي كمتر يافت شده و عفونت هاي خفيف ايجاد مي كند.

علائم آنفولانزا چيست؟

از زمان مواجهه بيمار با ويروس آنفولانزا تا بروز علائم بيماري 4-1 روز طول مي كشد. علائم اين بيماري شامل تب و لرز، سرفه (معمولا خشك)، سردرد، درد عضلات و مفاصل، خستگي و بي حالي، درد گلو و آبريزش بيني مي باشد كه معمولا به صورت ناگهاني ظاهر مي شوند و بيمار اغلب همه يا تعدادي از اين علائم را تجربه مي كند. همچنين در برخي از كودكان به ندرت اسهال و استفراغ نيز ديده شده است. در مواردي كه هيچ عارضه تنفسي رخ نمي دهد، علائم تنفسي 5-3 روز پس از قطع تب از بين مي روند ولي سرفه، خستگي و بي حالي گاه تا يك يا چند هفته بعدادامه پيدا مي كنند.

 

 

تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگي چيست؟

آنفولانزا و سرماخوردگي هر دو بيماري هاي تنفسي هستند و توسط ويروس هاي متفاوتي ايجاد مي شوند. اين دو بيماري علائم مشابهي دارند اما علائم سرماخوردگي بسيار خفيف تر از علائم آنفولانزا مي باشد و معمولا منجر به مشكلات سلامتي جدي مانند پنوموني و بستري شدن در بيمارستان نمي شود.

 

چه كساني بيشتر در معرض خطر هستند؟

همه گيري ساليانه آنفولانزا مي تواند به طور جدي همه افراد جامعه را تحت تاثير قرار دهد. اما برخي از افراد جامعه در رابطه با بروز عوارض ناشي از آنفولانزا ريسك بالاتري دارند. اين افراد شامل :

افراد بالاي 65 سال- كودكان زير 2 سال – خانم هاي باردار و خانم هايي كه حداكثر 2 هفته از زايمانشان گذشته است – افراد مبتلا به بيماري هاي مزمن مانند آسم، بيماري هاي مزمن تنفسي (مانند بيماري مزمن انسدادي ريه COPD)) و سيستيك فيبروزيس)، ديابت، بيماري هاي قلبي (مانند بيماري هاي مادرزادي قلبي، نارسايي احتقاني قلب و بيماري هاي عروق كرونر)، بيماري هاي كليوي (بيماران دياليزي و پيوند كليه) و كبدي (بيماران سيروز كبدي و پيوند كبد) - بيماران داراي سيستم ايمني ضعيف (مانند مبتلايان به AIDS يا HIV و مبتلايان به سرطان و افرادي كه به طور مزمن استروئيد مصرف مي كنند.) – پرسنل بهداشتي درماني

راه هاي انتشارآنفولانزا چيست؟

امكان انتقال بيماري از 1روز قبل از بروز علائم تا 7-5 روز بعد از ظهور علائم به ديگران وجود دارد. ويروس آنفولانزا در قطرات تنفسي بيمار وجود دارد و در صورت سرفه، عطسه و صحبت كردن بيمار مي تواند در هوا منتشر شده و در صورت استنشاق توسط افرادي كه در نزديكي بيمار هستند مي تواند به آن ها منتقل شود. همچنين اين ويروس مي تواند از طريق تماس دست به سطح آلوده به ويروس و سپس تماس آن دست به چشم، دهان و بيني منتقل گردد.

راه هاي پيشگيري از ابتلا آنفولانزا چيست؟

اصول اوليه در پيشگيري از ابتلا به آنفولانزا در واقع رعايت اصول بهداشت فردي و اجتناب از تماس نزديك شامل دست دادن، روبوسي كردن و استفاده از وسايل شخصي افراد بيمار يا مشكوك است. استفاده از ماسك، شست و شوي مرتب دست ها با آب و صابون و يا محلول هاي ضدعفوني كننده حاول الكل 70% و پوشاندن مناسب دهان و بيني با دستمال هنگام سرفه و عطسه و دور انداختن آن پس از يك بار مصرف مي تواند از انتشار ويروس آنفولانزا جلوگيري كند. دور نگه داشتن دست ها از بيني، چشم ها و دهان و نيز ورزش منظم، غذاي مناسب و نكشيدن سيگار به پيشگيري از بيماري آنفولانزا كمك مي كند. همچنين در صورتي كه بيمار هستيد بهتر است حداقل تا 24 ساعت بعد از احساس بهبودي در منزل استراحت كنيد.

واكسن آنفولانزا

يكي از موثرترين و ايمن ترين روش هاي پيشگيري از ابتلا به آنفولانزا واكسيناسيون است. واكسيناسيون به ويژه براي افراد در معرض خطر عوارض آنفولانزا و افرادي كه با اين بيماران زندگي مي كنند و از آن ها مراقبت مي كنند ضروري است.

WHO واكسيناسيون ساليانه را براي خانم هاي باردار، كودكان 6 ماه تا 5 سال، افراد بالاي 65 سال، افراد با بيماري هاي مزمن و پرسنل بهداشتي - درماني (پرستاران، دندانپزشكان و ... ) توصيه مي كند كه بهتر است تا پايان مهرماه تزريق شود. واكسن آنفولانزا دو تا سه هفته پس از تزريق فعال شده و فرد را در مقابل 4- 3 سويه از ويروس آنفولانزا محافظت مي كند.

واكسن آنفولانزا هرگز نمي تواند در مقابل ويروس هاي ديگر كه علائم مشابه آنفولانزا ايجاد مي كنند محافظت ايجاد كند.

نحوه تجويز واكسن آنفولانزا در سنين مختلف: اين واكسن به صورت عضلاني تزريق مي شود.

 كودكان 6 ماه تا 3 سال: نصف واكسن              افرادي بالاي 3 سال: يك واكسن كامل

در كودكان 6 ماه تا 8 سالي كه براي اولين بار واكسن را دريافت مي كنند بايد يك دوز ديگر نيز به فاصله 4 هفته يا بيشتر تزريق نمايند. اما در افراد بالاي 8 سال تنها يك نوبت تزريق انجام مي گيرد.

موارد منع مصرف و احتياط:

كودكان زير 6 ماه و افرادي كه واكنش هاي آلرژيك شديد به واكسن و مواد تشكيل دهنده آن دارند، كساني كه به تخم مرغ، كانامايسين، نئومايسين و پلي سوربات 80 حساسيت دارند؛ نبايد واكسن آنفولانزا دريافت كنند. همچنين مبتلايان به سندرم گيلن باره و افرادي كه تب يا عفونت حاد دارند بايد حتما قبل از تزريق واكسن با پزشك خود مشورت كنند.

مصرف در دوران بارداري و شيردهي: خانم هاي باردار واكسن غيرفعال را بدون توجه به زمان بارداري مي توانند دريافت كنند همچنين تزريق واكسن در دوران شيردهي مشكلي ايجاد نمي كند.

ملاحظات اختصاصي:

·         دو تا سه هفته بعد از تزريق پاسخ ايمني حاصل و شش تا دوازده ماه باقي مي ماند. لذا واكسن قبل از شيوع فصل آنفولانزا تجويز مي گردد.

·         واكسن آنفولانزا نمي تواند منجر به ابتلا به آنفولانزا شود زيرا حاوي ويروس زنده نيست. البته در برخي افراد پس از تزريق واكسن ممكن است واكنش هاي آلرژيك مانند تب، بدن درد، سوزش، تورم و قرمزي در محل تزريق ظاهر گردد كه معمولا طي 2- 1 روز برطرف مي گردد. اما به طور كلي اكثر افرادي كه واكسن آنفولانزا دريافت مي كنند با مشكل جدي مواجه نمي شوند.

·         برخي تست هاي سرولوژي كه با روش الايزا سنجيده مي شوند مانند HIV1، هپاتيت C و HTLV1 به دنبال تزريق واكسن آنفولانزا مثبت كاذب مي شود.

·         لازم است دو هفته قبل از شروع داروي سركوب كننده ايمني بيمار واكسينه شود يا اگر بيمار در حين مصرف داروي سركوب كننده سيستم ايمني واكسينه شده حداقل سه ماه بعد از قطع دارو مجددا واكسينه گردد.

·         داروي فينگوليمود با واكسن تداخل ارد. لذا دو هفته قبل از شروع اين دارو توصيه مي گردد بيمار واكسينه گردد.

·         تجويز همزمان واكسن پنوموكوك و آنفولانزا باعث مي شود اثربخشي هر دو واكسن كاهش يابد.

·         استاتين ها اثربخشي واكسن را به علت اثرات ايمونومدولاتوري كم مي كنند. اين مسئله در افراد سالمند كه استاتين ها را به طور مزمن دريافت مي كنند قابل توجه است. اما دليل بر عدم تجويز واكسن نيست.

درمان آنفولانزا چيست؟

بيشتر افراد بدون مصرف دارو بهبود مي يابند. مصرف مايعات گرم فراوان، تغذيه مناسب، استراحت، استفاده از بخور براي مرطوب كردن مجاري تنفسي و رفع علامتي تب و درد در مواقع لزوم كمك كننده است. از پزشك خود درخواست تجويز آنتي بيوتيك نكنيد زيرا آنتي بيوتيك ها تنها در درمان عفونت هاي باكتريايي موثرند در حالي كه آنفولانزا يك بيماري ويروسي است. داروهاي ضد ويروسي موثري هم وجود دارند كه از شدت علائم و طول مدت بيماري مي كاهند و بيشتر در سالمندان و كساني كه سيستم ايمني ضعيفي داشته و در معرض خطر بروز عوارض هستند به كار مي روند. درمان دارويي بايد ظرف 48 ساعت اول پس از شروع علائم آغاز شود وگرنه تاثير زيادي نخواهد داشت. با اين حال در موارد شديد و بستري حتي با گذشت 48 ساعت از شروع علايم؛ شروع درمان توصيه مي شود.