تاریخ
21 تا 28 مه (1خرداد تا 8 خرداد) به نام هفته جهانی
افزایش آگاهی دررابطه با تیروئید (International Thyroid Awareness Week) و تاریخ 25 مه (5 خرداد) بطور خاص،
به نام روز جهانی تیروئید (World Thyroid Day) نامگذاری شده است.

آمارها نشان می دهند، 60 درصد افرادی
که دچار اختلال عملکرد غده تیروئید هستند، اطلاعی از بیماری خود ندارند و زنان، 5
تا 8 برابر مردان دچار بیماری های تیروئید می شوند.

تیروئید
غده ای به شکل پروانه در جلوی گردن در پایین حنجره و
بالای استخوانهای ترقوه است، تیروئید دو نوع هورمون ترشح می­کند
به نام هایT3
و T4 ، کار این هورمون ها تنظیم چگونگی مصرف و ذخیره انرژی در بدن
است. در حقیقت تیروئید مسئول تنظیم سوخت و ساز بدن می
باشد. عملکرد تیروئید توسط غده دیگری در بدن به نام هیپوفیز تنظیم می شود. هیپوفیز در مغز قرار دارد و با ترشح هورمون محرک تیروئید، باعث
افزایش ترشح هورمونهای تیروئید می شود. تیروئید ممکن است دچار
کم کاری یا پرکاری شود.

عوامل بروز اختلال در عملکرد غده
تیرویید

مصرف ناکافی ید، سلنیوم، کمبود ویتامین D،
آلودگی هوا، قرار گرفتن در معرض تابش های رادیواکتیو، افزودنی ها و نگهدارنده های
موادغذایی، سیگار، از جمله علل اصلی بروز اختلال در عملکرد غده تیروئید محسوب می
شوند.

کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم (Hypothyroidism)

یکی از شایع ترین بیماری های غدد درون
ریز محسوب می شود. در این بیماری، غده تیروئید نمی تواند به اندازه نیاز بدن
هورمون های تیروئیدی تولید کند.

هورمون های تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) وظیفه تنظیم مصرف
انرژی، تولید گرما و رشد بدن را برعهده دارند. علائم اصلی کم کاری تیروئید شامل:
ضعف و خستگی، خواب آلودگی، عدم تحمل به سرما، کاهش تعریق، افزایش وزن، درد مفاصل و
عضلات، اختلالات قاعدگی، ورم صورت هستند.

بیماری خودایمن تیروئیدیت
هاشیموتو، پرتودرمانی در ناحیه گردن، درمان با ید رادیواکتیو، جراحی غده تیروئید،
مقدار کم ید در رژیم غذایی، مصرف برخی از داروها از جمله آمیودارون، لیتیوم،
اینترفرون آلفا از جمله دلایل بروز کم کاری تیروئید محسوب می شوند.

پر کاری
تیروئید یا هیپرتیروئیدیسم (Hyperthyroidism)

وضعیتی است که غده تیروئید اقدام به
تولید و ترشح بیش از اندازه هورمون های تیروئیدی می کند. ترشح بیش از اندازه
هورمون های T3 و T4 منجر
به ضربان نامنظم قلب، کاهش وزن، تعریق زیاد، عدم تحمل به گرما، ریزش مو، اضطراب،
عصبانیت، لرزش و بیقراری، برجسته شدن چشم ها، نازک شدن پوست و مشکل خواب می شود.

بیماری خودایمن گریوز، التهاب
تیروئید (تیروئیدیت)، برآمدگی های غده تیروئید، زایمان، مصرف بیش از حد ید (شامل
نوشیدنی و موادغذایی حاوی ید)، داروهای تیروئید، از جمله دلایل بروز پر کاری تیروئید محسوب می شوند.

کم کاری
و پرکاری تیروئید در بارداری

بارداری منجر به تغییرات
فیزیولوژیک و هورمونی در بدن زنان می شود که بر عملکرد تیروئید تأثیر می گذارند.
انجام آزمایش تیروئید در دوران بارداری می تواند مشکل احتمالی کم کاری تیروئید
مادر را مشخص کند.

زایمان زودس، سقط خود بخود، مرگ
داخل رحمی جنین، تولد نوزاد نارس، تولد نوزاد با وزن کم، نارسایی قلبی در مادر،
فشارخون بارداری و مسمومیت بارداری، بروز بیماری تیروئید در جنین و نوزاد، بیماری
قلبی در جنین و نوزاد، عوارض پرکاری تیروئید در دوران بارداری هستند.

زایمان زودرس، سقط (بخصوص در سه
ماهه اول بارداری)، جدا شدن زودرس جفت، مرگ داخل رحمی جنین، بروز اختلالات شناختی
و عصبی در جنین، تولد نوزاد نارس، بروز بیماری تیروئید در جنین و نوزاد، افزایش
میزان سزارین، خونریزی پس از زایمان، عوارض کم کاری تیروئید در دوران بارداری
محسوب می شوند.

در طی سه ماه اول بارداری، جنین
کاملأ وابسته به هورمون های تیروئید مادر است که از جفت عبور نموده و به جنین می
رسند. پس از پایان سه ماه اول بارداری، غده تیروئید جنین فعالیت خود را شروع کرده
و هورمون تیروئید تولید می کند. از این زمان تا پایان بارداری جنین برای تولید
هورمون تیروئید نیاز به ید دارد که باید از طریق مادر به او برسد.

تغذیه مناسب با میزان کافی ید، از طریق مصرف انواع ماهی، میگو و
دیگر آبزیان
و همچنین مقدار توصیه شده نمک یددار، ضامن سلامت
جنین و مادر باردار است.

کم کاری تیروئید در نوزادان

تقریبا از هر 4 هزار نوزاد، یک نفر به
عارضه کم کاری تیروئید دچار می شود. تحقیقات نشان می دهند، کم کاری مادرزادی
تیروئید در 10 درصد نوزادان در ماه نخست، 35 درصد در 3 ماهگی، 70 درصد در یک سالگی
و 100 درصد در طول 4 سال نخست زندگی شناسایی می شود.

شایع ترین علت کم کاری مادرزادی
تیروئید، اختلال در تکامل کامل یا نسبی غده تیروئید یا جایگزینی نامناسب تیروئید
در دوران جنینی است.

زردی
ادامه دار، وزن زمان تولد بیش از 4 کیلوگرم، کم اشتهایی و شیر خوردن ناکافی، کاهش
درجه حرارت بدن، کم تحرکی و حرکات آهسته، یبوست، آپنه (قطع تنفس) و تنفس صدا دار،
از نشانه های کم کاری مادرزادی تیروئید در اوایل نوزادی است.

کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان
اگر سریعا تشخیص و درمان نشود، باعث عقب ماندگی ذهنی، کوتاهی قد، ناشنوایی، بیماری
های مغزی و عصبی و عقب ماندگی رشد جسمی می شود.

آزمایش
غربالگری برای کم کاری مادرزادی تیروئید، ساده ترین روش برای تشخیص این اختلال
محسوب می شود که شامل گرفتن نمونه خون از پاشنه نوزاد در چند ساعت نخست پس از تولد
است.

کمیته
تجویز و مصرف منطقی دارو دانشگاه- خرداد99